Gezondheid: het potentieel van ecologisch denken

Als dokter in de reguliere geneeskunde zijn we opgevoed om duidelijke oorzaken van ziekte te zoeken. Het liefst zo simpel mogelijk: A leidt tot B. We leren heel systematisch (lees: logisch)  denken, maar we leren niet goed systemisch (verbanden in het systeem zien) denken.

Integrale geneeskunde

Pas de laatste jaren, nu ik mij meer verdiep in integrale geneeskunde, realiseer ik mij wat een beperkt denkraam we onszelf in de reguliere zorg opleggen. Dit denkraam is weliswaar overzichtelijk maar laat heel veel relevante informatie én potentieel liggen. Het helpt om het lichaam te zien als een complex ecologisch systeem waarin alle onderdelen en onderdeeltjes van belang zijn en elkaar beïnvloeden.

Microbioom

Denk bv aan het microbioom (de microben) in onze darm. We komen er steeds meer achter dat darmgezondheid een belangrijke pijler is in onze algemene gezondheid. Een gezond microbioom (dwz dat microben die vóór ons werken de overhand hebben) beschermt ons tegen darmklachten. Maar óók tegen ontstekingsziekten in de reumatische hoek, kanker, hart en vaat ziekten, en neurologische ziekten.

Stel, je hebt een ontsteking van een aantal gewrichten. Er wordt (op zich logisch) gezocht naar een eventuele reumatologische ziekte. Mét de (vaak pittige) medicatie die daar bij hoort. Maar er zijn steeds meer aanwijzingen dat een dysbalans in het darm microbioom je veel kwetsbaarder maakt voor ontstekingen, óók van de gewrichten. Aandacht voor herstel van het microbioom (voeding, evt probiotica) kan klachten beïnvloeden. Gelukkig is er in de reumatologie een beweging op gang gekomen die daar aandacht voor heeft.

Die miljarden microben in de darm zijn onderling van elkaar afhankelijk. Het is een fantastisch en complex systeem. Niet één microbe moet als ziekte verwekker gezien worden maar de ecologie en gezondheid van het hele systeem is vooral relevant. Zie het als een heel gevarieerd bos waarin elke boom of plant, en elk dier(tje), een rol speelt.

Ook ons lichaam als geheel is in feite een complexe ecologie waarin alle systemen onderling verbonden zijn en elkaar beïnvloeden. Zoals gezegd : een ongezond microbioom in de darm kan ontstekingen opleveren. Voortdurende laag gradige ontsteking kan vervolgens ook weer een hormonale verstoring geven, en vice versa. Systemen in ons lichaam zijn op elkaar afgestemd. Balans is hier het sleutelwoord.

Het microbioom als medicijn van James Kinross (chirurg en microbioom onderzoeker) is ontzettend informatief voor wie zich hier echt in wil verdiepen (geen lichte kost, maar goed gedocumenteerd). En, anders dan de titel suggereert, gaat het juist óók over de dwarsverbanden en wisselwerkingen tussen microbioom, hormonen en immuunsysteem.

Het potentieel van ecologisch denken

Het wordt logischer om bij preventie en behandeling van ziekte te kijken naar hoe het “bos” ondersteund kan worden. Niet alleen maar losse onderdelen extra water geven, of omhakken. En dat “bos” kan ook door mensen zelf onderhouden worden. Daar heb je vaak helemaal geen dokter voor nodig. Dan heb ik het over factoren als voeding, beweging, slaap, stressmanagement en zingeving. In een gezond bos zullen een paar minder vitale bomen geen drama zijn. In een armetierig bos tikt het wél aan.

Het mooie is dus dat, als er een ecologisch evenwicht is, er best eens wat mis kan gaan in het lijf zonder dat dat direct tot problemen hoeft te leiden. Als er geen ecologisch evenwicht is, dán word je kwetsbaarder.

In mijn praktijk “het Huis van M” is ruimte voor het persoonlijke verhaal en de persoonlijke behoefte van mensen met ernstige en/of chronische ziekte. En er is met nadruk ook ruimte voor mantelzorgers om voor zichzelf te komen en stil te staan bij wat er voor hén nodig is.

Op mijn website www.hethuisvanm.nl kun je hier meer over lezen én vind je boekentips met een korte beschrijving. Boeken voor inspiratie en aanmoediging